Η Όλυνθος έχει ένα μοναδικό ιστορικό παρελθόν, που προϋπάρχει των χρόνων του Αριστοτέλη. Το σύγχρονο χωριό ονομάζεται Νέα Όλυνθος και βρίσκεται στη βάση της χερσονήσου της Κασσάνδρας, 78 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και 12 χλμ. από την Ποτίδαια. Η Νέα Όλυνθος είναι η συνέχεια του βυζαντινού χωριού Μυριόφυτος. Μετά το 1922, πολλοί πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία προστέθηκαν στους λίγους κατοίκους της περιοχής. Σήμερα, οι κάτοικοι ανέρχονται σε περίπου 1200 και απασχολούνται κυρίως στη γεωργία και την ελαιοκαλλιέργεια.
Στα ανατολικά του νέου οικισμού, σε μικρή απόσταση, υπάρχουν τα ερείπια της περίφημης αρχαίας Ολύνθου. Η περιοχή κατοικείται από τη νεολιθική εποχή (5300-4500 π.Χ.), ενώ η λέξη “Όλυνθος” είναι προελληνική και πιθανώς σημαίνει”άγρια σύκα”. Σύμφωνα με την παράδοση ονομάστηκε έτσι από τον Όλυνθο, γιο του Θεού των ποταμών Στρυμόνα. Η Αρχαία Όλυνθος χτίστηκε σε δύο λόφους, το νότιο και το βόρειο. Ο νότιος λόφος καταλήφθηκε από την πόλη, η οποία, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ιδρύθηκε από τους Βόκτιους της Ημαθίας τον 7ο αιώνα. π.Χ. Η πόλη αυτή καταστράφηκε από τους Πέρσες του Αρταβαζου το 479 π.Χ. Ωστόσο, οι κάτοικοί του δεν εγκατέλειψαν την περιοχή. Δημιούργησαν μια νέα πόλη στο βόρειο λόφο. Ήταν η Όλυνθος της κλασικής περιόδου, που χτίστηκε σύμφωνα με το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, με δομικά τετράγωνα χωρισμένα από οριζόντιους και κάθετους δρόμους. Η ακρίβεια του πολεοδομικού σχεδίου της Ολύνθου μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς εφαρμόστηκε το πολεοδομικό σύστημα του Ιππόδαμου. Η Όλυνθος έμελλε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και να γίνει το σημαντικότερο πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο της Χαλκιδικής από τον 5ο έως τον 3ο αιώνα π.Χ. Επιπλέον, το 432 π.Χ. ιδρύεται το «Κοινό των Χαλκιδέων», μία συμμαχία 32 παραλιακών πόλεων της Χαλκιδικής, με έδρα την Όλυνθο. Η μεγάλη ευημερία της πόλης την έφερε σε σύγκρουση με τον βασιλιά Φίλιππο Β της Μακεδονίας, ο οποίος δεν μπορούσε να ανεχτεί την παρουσία μιας άλλης μεγάλης δύναμης στην περιοχή του και τελικά οδήγησε στην καταστροφή της το 348 π.Χ. Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος της αρχαίας πόλης έχει ανακαλυφθεί στην επισκέψιμη πλευρά της ανασκαφής και έχουν βρεθεί τάφοι, νομίσματα και μωσαϊκά μοναδικής ομορφιάς που χρονολογούνται από διαφορετικές εποχές της ελληνικής ιστορίας.
Ένα αρχαιολογικό μουσείο λειτουργεί στον αρχαιολογικό χώρο. Οι ανασκαφές δεν εκτίθενται στις εγκαταστάσεις του, αλλά υπάρχει οπτικοακουστικό υλικό, με τη βοήθεια του οποίου ο επισκέπτης αποκτά μια ευρύτερη εικόνα της ιστορίας της αρχαίας Ολύνθου. Τα ευρήματα των ανασκαφών βρίσκονται στα μουσεία της Θεσσαλονίκης και του Πολυγύρου.
Επιπλέον πληροφορίες: εδώ
